Μέτρα υγιεινής και ασφάλειας του αστυνομικού προσωπικού – Οδηγίες πρόληψης μετάδοσης του ιού του AIDS

Επειδή κρίνεται απαραίτητη η ενημέρωση του συνόλου του Αστυνομικού προσωπικού στα πλαίσια της λήψεως μέτρων υγιεινής και ασφάλειας κατά την άσκηση των καθηκόντων του , σας αποστέλλουμε αποδελτιωμένο το κείμενο των ανωτέρω ομιλιών (μετά από άδεια των συγγραφέων).
Τί είναι ο ιός HIV;
HIV= Human Immunodeficiency Virus ή Ιός της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας .Είναι ένας ιός που επιτίθεται σε κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος (του συστήματος άμυνας του οργανισμού απέναντι σε λοιμώξεις ή νεοπλασίες) .Όταν κάποιος διαγιγνώσκεται με HIV, τότε λέμε ότι αυτό το άτομο είναι οροθετικό, HIV+ ή άτομο που ζει με τον ιό HIV.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχει θεραπεία που διασώζει την ζωή & υγεία του ατόμου, δεν υπάρχει προληπτικό εμβόλιο ή οριστική θεραπεία.
ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΕΜΕ ΟΤΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΕΧΕΙ AIDS
Ο όρος AIDSείναι ένας ιατρικός όρος όπου το αποτέλεσμα προσβολής του ανοσοποιητικού είναι εμφανές ή φανερό κλινικά, κυρίως με συμπτώματα σοβαρών λοιμώξεων.
Οι περισσότεροι οροθετικοί δεν θα εμφανίσουν ποτέ AIDS.
Οι περισσότεροι από αυτούς που θα εμφανίσουν AIDS, θα απολαύσουν μία πλήρη α- νάρρωση και αποκατάσταση της υγείας τους .
Ποιά σημεία υποδηλώνουν ότι κάποιος έχει HIV;
Δεν υπάρχει κανένα εξωτερικό σημείο ή χαρακτηριστικό που να υποδηλώνει ότι κάποιος έχει HIV.Οι άνθρωποι μπορεί να ζουν για πολλά χρόνια (8-10 κατά μέσο όρο), χωρίς να εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα. Μόνον με ειδικές εξετάσεις μπορεί να γνωρίζουμε ποιος είναι μολυσμένος με τoν ιό HIV.
Πώς μεταδίδεται ο HIV;
Μέσω αίματος, σπέρματος, κολπικών ή πρωκτικών υγρών και το μητρικό γάλα σε επαφή με αίμα ή βλεννογόνους (και όχι άθικτο υγιές δέρμα).
Ο ιός ζει ελάχιστα λεπτά εκτός του σώματος και πρέπει για να μεταδοθεί να καταφέρει να εισέλθει στην αιματική κυκλοφορία άμεσα .
Άρα δεν μεταδίδεται με τη συνήθη κοινωνική ή οικογενειακή επαφή.
Κύριοι οδοί μετάδοσης:

• Απροφύλακτη κολπική ή πρωκτική επαφή με κάποιον/α που έχει HIV.
• Μέσω κοινής χρήσης συριγγών (για ενδοφλέβια χρήση ουσιών, τατουάζ κτλ).
• Από την μητέρα στο παιδί κατά τον τοκετό και τον μητρικό θηλασμό.
• Σε μερικές χώρες όπου δεν ελέγχεται επαρκώς το αίμα, μέσω μεταγγίσεων, αλλά όχι στην Ελλάδα (κίνδυνος < 1: 106 μονάδες αίματος).
• Το στοματικό σεξ, αποτελεί κατά πολύ μικρότερο αλλά υπαρκτό κίνδυνο, κυρίως αν υπάρχει εκσπερμάτωση στο στόμα και ουλές (συστήνεται να μην έχει βουρτσίσει κανείς τα δόντια του για >2 ώρες πριν και βέβαια η χρήση προφυλακτικού ή μεμβράνης από λάτεξ για το γυναικείο αιδοίο για την μείωση του κινδύνου σε μηδενικά επίπεδα) .

Πώς ΔΕΝ μεταδίδεται ο HIV:

• Με τα χάδια ή τα φιλιά.
• Με το κάθισμα της τουαλέτας.
• Με κοινή χρήση ποτηριών, πιάτων, κλινοσκεπασμάτων, ρούχων, πετσετών (ο κίνδυνος από κοινή χρήση ξυραφιού ή οδοντόβουρτσας είναι θεωρητικός σχεδόν).
• Μέσω κοινής χρήσης πισίνας.
• Από φτύσιμο ή φτάρνισμα.
• Δήγματα εντόμων ή ζώων.

Τραυματισμοί από σύριγγες:

• Δεν έχει ποτέ τεκμηριωθεί λοίμωξη HIVαπό ή πεταμένες σύριγγες/βελόνες έξω από υγειονομικούς χώρους (πχ σε πάρκα, δρόμους, αστυνομικά τμήματα-κελιά).
• Άλλες σοβαρές λοιμώξεις ωστόσο (ηπατίτιδα Β & C) έχουν μεταδοθεί με αυτόν τον τρόπο.

ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ:

• Δεν υπάρχει ανάγκη χρήσης γαντιών, μάσκας ή προστατευτικών γυαλιών κατά τον χειρισμό ατόμων με HIV.
• Γάντια πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται όταν υπάρχει παρουσία/υποψία αίματος/πληγών , κυρίως για την προστασία από άλλες πιο εύκολα μεταδιδόμενες λοιμώξεις (πχ ηπατίτιδες).
• Για την μετάδοση του HIV, απαιτείται ανταλλαγή αίματος μεταξύ του οροθετικού & του άλλου ατόμου (που πρέπει επίσης να φέρει ορατή ανοικτή πληγή στο δέρμα του π.χ. κατά την διάρκεια τροχαίων ή άλλων ατυχημάτων).

Δήγμα ανθρώπου:

• Πάνω από 60.000.000 λοιμώξεις με τον ιό HIV έχουν συμβεί παγκοσμίως και περίπου 35.000.000 άνθρωποι ζουν με τον ιό .
• Μόνον δύο (2) τεκμηριωμένες περιπτώσεις μετάδοσης μέσω δαγκώματος έχουν συμβεί (στις οποίες ο ασθενής είχε προχωρημένη λοίμωξη με υψηλά φορτία ιού στο αίμα, είχε συμβεί βαθύ τραύμα και υπήρχε αίμα στο στόμα του δράστη) .

Πόσο πιθανή είναι η μετάδοση κατά το σεξ:
Εξαρτάται από την ποσότητα του ιού στο αίμα του ασθενούς, το είδος του σεξ, την παρουσία αμυχών ή άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, την μολυσματικότητα του στελέχους του ιού, τον οργανισμό του εκτιθέμενου κτλ.
Πολλοί από αυτούς τους παράγοντες δεν είναι εμφανείς μέσω συμπτωμάτων και άρα κατά περίπτωση
ο κίνδυνος μίας σεξουαλικής επαφής μπορεί να ανέβει από το 1% στο 30% !!!
(πχ αν συνυπάρχει άλλο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο χωρίς συμπτώματα συνήθως) .
Κίνδυνος ανά σεξουαλική πράξη:
Χωρίς χρήση προφυλακτικού ή αποτελεσματική θεραπεία του HIV+ συντρόφου:

• Παθητική κολπική επαφή 0.05-0.15%
• Ενεργητική κολπική επαφή 0.03-0.05%
• Παθητική πρωκτική επαφή 0.82%
• Ενεργητική πρωκτική επαφή 0.06-0.15%
• Στοματικό σεξ: άγνωστο, σποραδικές περιπτώσεις ιδίως μετά από εκσπερμάτωση στο στόμα.

Χρήση προφυλακτικού και η αποτελεσματική θεραπεία μειώνουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα τον κίνδυνο μετάδοσης.
ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΦΟΡΟΥΝ ΚΑΘΕ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΑΦΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ. ΥΠΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΜΙΑ ΕΠΑΦΗ ΝΑ ΕΝΕΧΕΙ ΚΙΝΔΥΝΟ 30%(π.χ. παρουσία σύφιλης ή άλλων ασυμπτωματικών φλεγμονών).
Κίνδυνοι άλλων οδών:
-Μετά από ατύχημα με βελόνα με φρέσκο αίμα από HIV+, 1:300
-Από την μητέρα στο παιδί χωρίς παρέμβαση: 30-40%
             – Από μετάγγιση αίματος: 90-100%
Πράξη ακραίας ανευθυνότητας:
Η απροφύλακτη σεξουαλική επαφή με περιστασιακούς ερωτικούς συντρόφους, είναι πράξη ακραίας ανευθυνότητας & ανωριμότητας προς όλους. Κάθε άτομο οφείλει να γνωρίζει το HIV στάτους του, μέσω εξέτασης όπως και του σταθερού ερωτικού του συντρόφου (διότι π.χ. δεν χρησιμοποιεί προφυλάξεις μαζί της/του) .
Πώς μπορεί να προληφθεί η μετάδοση:

• Τα προφυλακτικά, αν χρησιμοποιηθούν σωστά και από την αρχή της σεξουαλικής πράξης, είναι πάνω από 90% αποτελεσματικά στην προφύλαξη από μετάδοση.
• Σε περίπτωση σπασίματος ή αν γλυστρίσει το προφυλακτικό ειδική αγωγή φαρμάκων που χορηγείται εντός 72 ωρών επί 28 ημέρες (όσο νωρίτερα, τόσο καλύτερα) μπορεί να μειώσει στο ελάχιστο ή και σε μηδενικά επίπεδα τον κίνδυνο μετάδοσης.

PEPή Προφύλαξη Μετά την Έκθεση:
Η ειδική αγωγή που χορηγείται σε περίπτωση έκθεσης σεξουαλικής ή άλλου τύπου, ονομάζεται PEP(PostExposure Prophylaxisή Προφύλαξη Μετά την Έκθεση) και χορηγείται από τα Τμήματα Λοιμώξεων, υποστηρίζεται από το σύστημα εφημεριών πληροφορίες στο 166 ή μέσω του ΚΕΠΙΧ του ΚΕΕΛΠΝΟ (210-5212054 όλο το 24ωρο κάθε μέρα, όλο το χρόνο).
Χορηγείται για 28 ημέρες και μπορεί να έχει κάποιες παρενέργειες όπως όλα τα φάρμακα.
Τί είδους τεστ υπάρχουν για την διάγνωση;

• Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα τεστ δεν ανιχνεύουν τον ιό απευθείας, αλλά τα αντισώματα που παράγει ο οργανισμός εναντίον του ιού σε 2-8 εβδομάδες από την μόλυνση (περίοδος ‘’παράθυρου’’ και μεγάλης μολυσματικότητας του ατόμου).
• Γι αυτό σε περίπτωση πρόσφατης έκθεσης το τεστ επαναλαμβάνεται σε 3 μήνες.
• Υπάρχουν 4ης γενιάς τεστ που μαζί με τα αντισώματα ανιχνεύουν και μία πρωτεϊνη (p24 αντιγόνο) που παράγεται νωρίτερα και έτσι μειώνεται η περίοδος του παραθύρου σε 3-4 εβδομάδες.

Πού μπορεί να εξεταστεί κανείς;
Δωρεάν και ανώνυμα στα Κέντρα Αναφοράς και στα ιατρεία Ειδικών Λοιμώξεων .
(π.χ. Ευαγγελισμός, Α. Συγγρός, Αττικό, Γεννηματάς, Ερυθρός, Νίκαια, Τζάνειο, Λαϊκό)
Σε ΜΚΟ: PRAKSIS, Θετική Φωνή, Κινητές Μονάδες ΚΕΕΛΠΝΟ.
Τεστ ταχείας διάγνωσης (RDTs):

• Τεστ απλά στην χρήση τους που μπορούν να γίνουν οπουδήποτε (στο δρόμο, μπαρ, κινητές μονάδες, εξωτερικά ιατρεία) με δείγμα σιέλου ή σταγόνας αίματος.
• Δίνουν αποτέλεσμα σε 20-30 λεπτά.
• Κοστίζουν 2-14 ευρώ ανά τεμάχιο.
• Πρέπει να επιβεβαιωθούν πάντοτε τα θετικά σε κάποιο εργαστήριο (Ιατρεία Λοιμώξεων) διότι σε κάποιες περιπτώσεις έχουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα.

Σπανίως μπορεί να είναι ψευδώς αρνητικά (πολύ νωρίς κατά την λοίμωξη ή σε προχωρημένο AIDS).
Οι σύγχρονες θεραπείες είναι αποτελεσματικές:

• Η θεραπεία (cART-τριπλή αντιρετροϊκή αγωγή), έχει μεταμορφώσει από το 1996 το HIV από θανατική καταδίκη σε χρόνιο νόσημα.
• Οι περισσότεροι ασθενείς αναμένεται να ζήσουν γύρω στα 40 χρόνια….
• Μπορούν να ζουν εντελώς φυσιολογικές ζωές και ακόμη και να αποκτήσουν οικογένεια και υγιή παιδιά.
• Πολλοί έχουν οροαρνητικές/ούς ερωτικούς συντρόφους.
• 3 στους 4 διαγνωσμένους οροθετικούς είναι σε θεραπεία, η οποία κρατάει για όλη τη ζωή σε καθημερινή βάση .

Πρέπει να παίρνουν κάθε μέρα τα φάρμακά τους:

• Ακρογωνιαίος λίθος είναι η απόλυτη ‘’προσκόλληση’’ (adherence) στην θεραπεία σε ποσοστό > 95%
• Αυτό σημαίνει να μην χάσει κάποιος >1 δόση σε θεραπείες που χορηγούνται σε μία δόση/ημέρα σε ένα μήνα .
• ή >2 δόσεις σε θεραπείες που χορηγούνται σε δύο δόσεις/ημέρα σε ένα μήνα .

Γιατί;

• Σε αντίθετη περίπτωση, αντοχή στα φάρμακα μπορεί να αναπτυχθεί πολύ γρήγορα, η θεραπεία να μην δουλεύει, να λιγοστέψουν οι διαθέσιμες επιλογές θεραπείας που δουλεύουν ακόμη ταχύτερα από τον ρυθμό παραγωγής νέων φαρμάκων.
• Εάν κάποιος κρατούμενους δηλώσει ότι λαμβάνει θεραπεία, πρέπει να γίνει άμεση επικοινωνία με το εφημερεύον τμήμα λοιμώξεων για να του χορηγηθεί θεραπεία (τηλ 166).

Νομική προστασία:

• Η νομοθεσία προστατεύει τα άτομα με HIVαπό διακρίσεις σε κάθε τομέα της ζωής.
• Απαγορεύεται η απόλυσή τους, περιθωριοποίησή τους ή δυσμενής κατά οποιοδήποτε τρόπο μεταχείρισή τους.
• Πρέπει να αποφεύγεται η διαπόμπευσή τους ή κοινοποίηση της κατάστασής τους και αυτό δεσμεύει όλους και όχι μόνον τους επαγγελματίες υγείας.
• Ο νόμος μπορεί να τιμωρήσει ενδεχόμενες διακρίσεις ή παραβίαση της εμπιστευτικότητας του ατόμου σε σχέση με το HIV στάτους.
• Το σεξ αποτελεί πράξη μεταξύ δύο συναινούντων ενηλίκων που μοιράζονται εξίσου την ευθύνη για την ασφάλεια τους (π.χ. χρήση προφυλακτικού).
• Συνήθως μόνον σε περίπτωση βιασμού, είναι ξεκάθαρη για τον νόμο η ευθύνη για μετάδοση του ιού HIV.

Βιασμός:

• Σε περίπτωση βιασμού, η παροχή ιατρικής βοήθειας, προηγείται από κάθε άλλη αστυνομική ή νομική διαδικασία.
• Το θύμα χρειάζεται άμεση ιατρική φροντίδα, εκτίμηση κινδύνου για πιθανή έκθεση σε λοιμώξεις και χορήγηση προφύλαξης μετά την έκθεση (εντός 72 ωρών) ή αποφυγής κύησης.
• Επίσης πρέπει άμεσα να συνταχθεί ιατρική πραγματογνωμοσύνη για να στοιχειοθετηθεί μελλοντική δίωξη του θύτη.

Γιατί δίδεται τόση σημασία στην εμπιστευτικότητα;

• Παρά την νομική προστασία, το κοινωνικό στίγμα της νόσου είναι πολύ μεγάλο.
• Οι άνθρωποι μπορεί να υποστούν διακρίσεις και βίαιες συμπεριφορές ή επιθέσεις στην εργασία, το κοινωνικό, οικογενειακό και ερωτικό τους περιβάλλον.
• Μπορεί να χάσουν την πρόσβαση στα παιδιά τους, το σπίτι τους.
• Οι συνέπειες στα παιδιά τους στο σχολείο, στον χώρο εργασίας ή τα μέλη της οικογένειας τους, μπορεί να είναι βαρύτατες.

Εμπιστοσύνη & ασφάλεια:

• Είναι απαραίτητο να υπάρχει κλίμα εμπιστοσύνης προς τις υπηρεσίες υγείας και τις αρχές του κράτους για την προστασία της Δημόσιας Υγείας.
• Εάν οι άνθρωποι φοβούνται συνέπειες ή κυρώσεις, κρύβονται από τις υπηρεσίες υγείας, δεν εξετάζονται, χάνονται οι ευκαιρίες διάγνωσης ή πρόσβασης σε αποτελεσματική θεραπεία.
• Η επιδημία έτσι ανατροφοδοτείται και νέες λοιμώξεις προκύπτουν που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.

Προστασία Προσωπικού ΕΛΑΣ:
Εμβολιασμός για Ηπατίτιδα Β (τρεις δόσεις σε χρόνο 0, 1 & 6 μήνες από την 1η δόση).
Αντιτετανικός εμβολιασμός ανά δεκαετία.
Διαθεσιμότητα γαντιών λάτεξ στον εξοπλισμό τους.
Εφαρμογή κανόνων επιχειρησιακής εμπλοκής, ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος τυχαίου τραυματισμού ή έκθεσης σε κίνδυνο (τραυματισμοί, έκθεση σε επαφή με αίμα, τρύπημα από σύριγγα, δήγματα κτλ) .
ΕΞΙ (6) ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΛΕΙΔΙΑ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ HIVΛΟΙΜΩΞΗ :

• Δεν κολλάει το HIV μέσω απλής κοινωνικής επαφής & δεν χρειάζονται γάντια, μάσκες ή άλλα μέτρα, παρά μόνον αν υπάρχει περίπτωση έκθεσης σε αίμα.
• Η συνεχής, σωστή χρήση προφυλακτικού προστατεύει από την HIV λοίμωξη.
• Η αποτελεσματική θεραπεία καθιστά σχεδόν καθολικά, τον ασθενή μη μολυσματικό (παρόλα αυτά συνιστάται και σε αυτήν την περίπτωση η χρήση προφυλακτικού).
• Η γνωστοποίηση της οροθετικότητας (HIV+) ενός ατόμου, μπορεί να δημιουργήσει στο ίδιο και την οικογένειά του ανυπέρβλητα κοινωνικά , επαγγελματικά & οικογενειακά προβλήματα.
• Όταν υπάρχει η υποψία πιθανής έκθεσης στον ιό, είναι απαραίτητο να ζητηθεί βοήθεια από το εφημερεύον ιατρείο λοιμώξεων το ταχύτερο δυνατόν και εντός 72 ωρών από την έκθεση.
• Αν κάποιος που βρίσκεται υπό την φύλαξη αστυνομικού προσωπικού δηλώσει ότι λαμβάνει θεραπεία για HIVκαι χρειάζεται πρόσβαση στα φάρμακά του, πρέπει να γίνει άμεση επικοινωνία με το ΚΕΕΛΠΝΟ (210-5212054) ή το εφημερεύον Τμήμα Λοιμώξεων (166) .

www.skanx.gr