Η ασφάλεια περιέχει κίνδυνο. Μόνο ο κίνδυνος παρέχει ασφάλεια

Ο στρατηγικός σύμβουλος Νίκος Λυγερός, ανταποκρινόμενος στο αίτημα της Ομοσπονδίας να μιλήσει στους συνέδρους για το κεντρικό του θέμα «Φρόνημα στις δοκιμασίες», διευκρίνισε εξ αρχής ότι «έχει ενδιαφέρον το θέμα της Αστυνομίας ως επίλυση παραδόξου», αλλά για να γίνει κατανοητό, θα χρησιμοποιήσει διάφορα παραδείγματα:

«Το πρώτο πρόβλημα που έχει για εμένα η Αστυνομία είναι ότι, θέλει να κάνει δύο πράγματα που είναι αντικρουόμενα. (...) Θέλω να σκεφτείτε ότι είστε εκτός και κάποιος σας παίρνει από το σπίτι σας και σας λέει «εδώ Ασφάλεια» και θέλω να σκεφτείτε, τι σκέφτεστε. Φαντάζομαι ότι αμέσως σκεφτήκατε ότι είναι οι συνάδελφοι που θέλουν να γιορτάσουν κάτι μαζί σας και σας έχουν κάνει μια έκπληξη και έχουν έρθει στο σπίτι σας χωρίς να σας προειδοποιήσουν. Είναι το μόνο θετικό που μπορείτε να σκεφτείτε. Όλα τα άλλα τα σκέφτονται όλοι οι άλλοι, εκτός από τους Αστυνομικούς.

Άλλο παράδειγμα. (...). Στην Ελλάδα εμείς όταν λειτουργούμε με τις Υπηρεσίες, συζητάμε μετά από το «αδύνατο». Εξηγώ. Όταν πάτε στο εξωτερικό και μιλάτε με μια Υπηρεσία, σε κάποια φάση αν σας πει αυτός που μιλάει με εσάς «αυτό είναι αδύνατο», σταματάτε τη συζήτηση και φεύγετε. Στην Ελλάδα όταν κάποιος σας πει «αυτό είναι αδύνατο», συνεχίζουμε και λέμε: «Ωραία, αλλά τι μπορεί να κάνετε για εμένα;». Άρα, εμείς έχουμε συνηθίσει ως λαός να μιλάμε και μετά το «αδύνατο». Και τώρα έχει ένα πρόβλημα η Αστυνομία, ότι υποτίθεται ότι είναι μόνο στο δυνατό. Άρα, πώς να συνεχίσει να μιλάει μετά το αδύνατο, ενώ βέβαια όλοι το κάνουν;»

Ο Ν. Λυγερός, μιλώντας στη συνέχεια για το ρόλο της αστυνομίας, είπε: «Η Ελληνική Αστυνομία ανήκει στον ελληνικό λαό, αλλά ταυτόχρονα της εξηγούμε ότι δεν είναι ακριβώς το ίδιο. Άρα, όταν συμπεριφέρεται σαν να είναι ελληνικός λαός, της λένε: «Μα, έχετε και εσείς Συνδικάτο;» Στην πραγματικότητα – δεν ξέρω αν εκφυλίζω τη σκέψη σας – για εμένα ο συνδικαλισμός μέσα στην Αστυνομία είναι το ανθρώπινο στοιχείο της. Φαίνεται κάπως παράξενο να το πούμε έτσι. Δεν εννοώ ότι η Αστυνομία είναι απάνθρωπη, εννοώ ότι η παρορμητικότητα πρέπει να είναι αντικειμενική».

Εσωτερικός διάλογος

Όσο για τα προβλήματα και τον «εσωτερικό διάλογο» σημείωσε ότι «όλα τα προβλήματα που ακούω από την Αστυνομία συνήθως είναι από ανθρώπους που δεν είναι πια στην Αστυνομία». (...) Στους Αστυνομικούς όπως και στα Σώματα, γενικότερα, Ασφαλείας, αλλά και των Ενόπλων Δυνάμεων, έχουμε ένα χαρακτηριστικό που οφείλεται στη στολή. Είναι μερικοί από εσάς που σηκώνουν τη στολή και είναι μερικοί που σηκώνονται από τη στολή. Αυτοί που σηκώνονται από τη Σχολή, μόλις βγαίνουν στη σύνταξη ούτε καλημέρα δεν τους λέμε... (...). Αυτοί που σήκωναν τη στολή, ακόμα και μετά συνεχίζουμε να τους ρωτάμε όχι μόνο πώς πάνε, αλλά να μας δίνουν συμβουλές. Το θέμα λοιπόν είναι ότι η Αστυνομία υπάρχει μόνο χάριν στους δεύτερους και οι πρώτοι υπάρχουν μόνον χάριν στην Αστυνομία. Το θέμα είναι ότι ο ελληνικός λαός δεν βλέπει ακριβώς τη διαφορά παρά μόνον στο τέλος».

Διερωτηθείς στη συνέχεια ποιο είναι το πρόβλημα (...) είπε: Αν η Αστυνομία έχει ένα πολύ ωραίο κοινωνικό προφίλ, «γαμάτο», πολύ ωραίο, αυτό σημαίνει ότι θα είναι αποτελεσματική; Γι' αυτό είναι πολύ απλό, παίρνετε έναν Καθηγητή Ρητορικής, σας μαθαίνει πώς να μιλάτε, γίνεστε αγαπητοί σε όλους και βέβαια είστε άσχετοι.

Άρα, σε κάποια φάση τι γίνεται; Είναι πολύ απλό. Ο ελληνικός λαός άμα τον ρωτήσετε, θα ήθελε θεωρητικά να μην υπάρχει Αστυνομία. Θεωρητικά. Βέβαια, μόλις έχει ένα πρόβλημα, στο τηλέφωνο έναν αριθμό βάζει, είναι τριψήφιο, έχει δύο 0 και ένα 1 και τα βάζει στη σωστή σειρά. Τι σημαίνει; Σημαίνει ότι πριν το πρόβλημα δεν υπάρχει πρόβλημα και η Αστυνομία ασχολείται μόνο με το πρόβλημα. Άρα, είναι πολύ απλό, το βλέπετε και με τον Στρατό, μερικές φορές αποφεύγουμε να βάλουμε την Αστυνομία και τον Στρατό γιατί θεωρούμε ότι θα μεγαλώσουμε το πρόβλημα που υποτίθεται ότι δεν υπάρχει. Το ενδιαφέρον είναι, εφόσον δεν υπάρχει, πώς θα μεγαλώσει;

Όταν η Αστυνομία πρέπει να διαχειριστεί δυσκολίες, που δεν μπορεί να διαχειριστεί γιατί δεν είναι αρμοδιότητά της, μερικές φορές τη βάζουν στη θέση του Στρατού, γιατί άμα έβαζαν τον Στρατό η αντίδραση θα ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη διαχείριση του προβλήματος. Και στο τέλος βρίσκονται οι Αστυνομικοί κάπως όμηροι μιας κατάστασης συν το ότι δέχονται μια κριτική του τύπου «είναι άβουλοι». Έχει ενδιαφέρον αυτό το «άβουλοι» ειδικά όταν έχετε πάρει διαταγή: «Μην κάνετε καμία κίνηση και μην ενοχλήσετε κανέναν, ακόμα και αν σας παρενοχλήσουν», στο τέλος όμως φαίνεται άβουλο. Το θέμα είναι ότι δεν αναρωτιόμαστε γιατί έχει δοθεί αυτή η οδηγία πριν».

Η ...σύνταξη

Κάνοντας και αναφορές σε θέματα ηγεσίας ανέδειξε την αναγκαιότητα υπεράσπισης του αξιώματος που κατέχει κανείς, επιδιώκοντας την επίλυση των προβλημάτων και τη βελτίωση της κατάστασης, όσο είναι στην υπηρεσία και όχι ασκώντας κριτική εκ των υστέρων.

«Ποιο είναι το πρόβλημα; Το πρόβλημα είναι ότι ο Αστυνομικός ο κανονικός, μόλις μπαίνει του λένε οι συνάδελφοι: «Πρέπει να ασχοληθείς με τη σύνταξή σου». Δεν έχει προλάβει να μπει ο άνθρωπος, είναι 18χρονος και το πρώτο πρόβλημα που έχει: «Ξέρεις τι πρόβλημα έχεις με τη σύνταξη;». Γελάτε, ε; Αυτό γίνεται όμως. Άρα πρέπει να το εφαρμόσουμε αυτό, είναι ένα λογικό σχήμα, υπάρχει ζωή πριν τη σύνταξη και στην Αστυνομία, που απ' ό,τι φαίνεται δεν είναι τόσο σίγουρο.

Επιπλέον, επειδή αναφερθήκατε στους νεκρούς, για να μη νομίζετε ότι κάνω μόνο χιούμορ, είναι σημαντικό, όταν έχετε θύματα, να θυμάστε ότι αυτή η ζωή μπορεί να είναι μικρότερη απ' ό,τι νομίζετε και μπορεί να μη φτάσετε ποτέ στη σύνταξη. Άρα, αυτό που θα έπρεπε να σας πει κάποιος τρίτος, είναι να σας πει: «Μακάρι να έχετε ακόμα και κακή σύνταξη», δηλαδή σημαίνει ότι θα είσαστε ζωντανοί. Γιατί είναι μερικοί που θα ασχοληθούν μόνο και μόνο με τη γυναίκα τους ή με τον άνδρα τους αλλά από την άλλη πλευρά.

Άρα, είναι ένα Σώμα Ασφάλειας το οποίον έχει μια λανθασμένη ονομασία γιατί στην πραγματικότητα είναι Σώμα Κινδύνου. Ξέρετε, είναι όπως στον Στρατό, λέμε ότι είμαστε όλοι της άμυνας. Αν όλοι οι Στρατοί όλου του κόσμου ήταν όλοι της άμυνας, δεν θα είχαμε πολέμους. Άρα, κάποιος είναι και της επίθεσης. Άρα, στην πραγματικότητα το σημαντικό δεν είναι να είσαι της άμυνας, είναι να είσαι της αντεπίθεσης. Αλλά εδώ συνήθως, επειδή μιλάμε συνεχώς για την ασφάλεια, να θυμάστε ότι η ασφάλεια περιέχει κίνδυνο. Μόνο ο κίνδυνος παρέχει ασφάλεια. Όταν είσαστε σε φάση επικίνδυνη, τότε προσέχετε πολύ περισσότερο το περιβάλλον σας, όταν είστε χαλαροί, δεν προσέχετε και εκεί πέρα την «τρώτε». Άρα, άμα κοιτάξετε και τους συναδέλφους σας, νομίζω ότι ξέρετε και το ιστορικό, θα δείτε ότι μερικές φορές μπορεί να είναι το χτύπημα και μετά το τέλος της αποστολής και όχι της διάρκειας της αποστολής.

Το άλλο πρόβλημα που έχουμε, είναι η αυτοεκτίμηση. Πώς μπορούμε να έχουμε αυτοεκτίμηση όταν δεν έχουμε εκτίμηση; Είναι πολύ απλό. Είναι μερικοί που λένε: Εφόσον έχουμε εκτίμηση, θα έχουμε στο τέλος αυτοεκτίμηση, είναι λάθος, πάει ανάποδα. Πρώτη η αυτοεκτίμηση, μετά η εκτίμηση από τους άλλους. Το παράδειγμα είναι ο φάρος. Στην Ελλάδα δυσκολευόμαστε να μιλήσουμε για την έννοια του φάρου, γιατί ο ελληνισμός είναι φάρος. Άρα, κάθε φορά λέμε αν θα υπάρχει φως στο τούνελ. Έχετε δει ποτέ φάρο να περιμένει φως στο τούνελ; Αφού αυτός εκπέμπει. Το θέμα είναι ποιο μήνυμα εκπέμπουμε.

Η Αστυνομία δεν είναι μόνο το θέμα της εικόνας, είναι το θέμα της παραγωγής. Συνήθως κάνω την εξής ερώτηση ακόμα και στους σπουδαστές, που μπερδεύονται γιατί δεν ξέρουν ακριβώς πού το πάμε, -μπορεί και μερικοί από εσάς να μην το ξέρουν ούτε τώρα-, και τους λέω: «Για εσάς η Αστυνομία είναι πιο πολύ το σπαθί ή η ασπίδα;» Εγώ τώρα σας ακούω που σκέφτεστε και μπορώ να σας κάνω και την ερώτηση, αν Στρατός είναι η ασπίδα ή το σπαθί. Θα δείτε ότι δυσκολευόμαστε να αποφασίσουμε ακριβώς τι είναι. Στην πραγματικότητα ο Στρατός είναι η ασπίδα ενώ η Αστυνομία είναι το σπαθί, γι' αυτό έχει προβλήματα η Αστυνομία. Γιατί; Γιατί η Αστυνομία είναι μόνο προς τα έσω, ενώ ο Στρατός είναι μόνο προς τα έξω. Στην πραγματικότητα όταν βλέπετε την αληθινή δράση του Στρατού μέσα στην πόλη, έχετε ένα πρόβλημα. Τα πράγματα είναι πραγματικά χάλια. Δηλαδή θέλει να πει ότι έχετε κατ' ευθείαν μια εισβολή. Ενώ όταν βλέπετε τη δράση της Αστυνομίας, είναι φυσιολογικό. Τώρα το θέμα είναι, πώς να είσαι φυσιολογικός όταν είσαι μέσα σε μια καθημερινή δράση; Είναι να μην απορροφιέσαι από την καθημερινότητα. Δυστυχώς, στην Αστυνομία έχουμε πολύ καθημερινότητα».

Στο σημείο αυτό ο κ. Λυγερός με διάφορα παραδείγματα ανέδειξε την επικινδυνότητα και το βαθμό ετοιμότητας των ενστόλων, ανάλογα με το Σώμα που υπηρετούν, επισημαίνοντας το θέμα της φιλίας και τις επιπτώσεις της σε συνθήκες «πολέμου». «Όταν στην Αστυνομία αρχίζετε να έχετε παρέες που πάνω-κάτω είναι από συναδέλφους της ίδιας ηλικίας, με το ίδιο επίπεδο, στην πραγματικότητα είναι οι χειρότεροι εχθροί σας, απλώς δεν το ξέρετε. Για ποιο λόγο; Γιατί αυτοί σας βοηθάνε να μπείτε σε μια καθημερινότητα», εξήγησε, θέτοντας και το ερώτημα ποιος θα ήθελε να έχει μαζί του σε μια αποστολή επικίνδυνη τους φίλους του; (...)

«Το πρόβλημα, είναι όταν ξαφνικά αρχίζουμε να συνηθίζουμε τον άλλον και τον παίρνουμε για να φανεί ότι είναι καλό. Ενώ ξέρουμε ότι δεν είναι αρμόδιος και δεν θα μας σώσει σε μια σκληρή κατάσταση, τον παίρνουμε γιατί έχουμε συνηθίσει να είμαστε μαζί του. Εδώ υπάρχουν δύο επιλογές. Ή δεν θα κάνετε την αποστολή και θα αποφύγετε την αποστολή για να μην έχετε κόστος, γιατί ξέρετε ακριβώς με τι πάτε, ή θα την κάνετε και μπορεί να έχετε κόστος».

Άξια αστυνομία

Αναφερόμενος στο ερώτημα αν η Αστυνομία έχει καλή εικόνα σε σχέση με τον ελληνικό λαό, είπε ότι το κύριο είναι «να αποφασίσετε αν εσείς θα είστε μια Αστυνομία που θα είναι άξια. Όπως ξέρετε, στον ελληνικό λαό όταν έχουμε έναν νεκρό και έχει παράγει ένα έργο, του λέμε «άξιος», δεν το λέμε σε πολλούς και λέμε μόνον αυτή τη λέξη. Είναι πολύ βαριά αυτή η λέξη και γι'αυτό δεν χρησιμοποιείται τόσο συχνά. Δεν σας λέω ότι θα είναι καλό να πέσετε σε πεδίο μάχης με αυτόν τον τρόπο. Αλλά αυτό που έχει σημασία, είναι αν θα είστε άξιος ακόμα και εκτός Αστυνομίας και θα μπορεί κάποιος να πει «άξιος» την ώρα που θα τελειώσει το θέμα. Θα μου πείτε ότι σίγουρα κάνω μαύρο χιούμορ ενώ προσπαθώ να σας μεταφέρω το πρόβλημα της σύνταξης, το πρόβλημα του θανάτου σας. Και θα μου πείτε, τι να τον έχω τον άξιο θάνατό μου, άμα δεν έχω καλή σύνταξη; Την πρώτη φορά που είχαμε περικοπές στον Στρατό, είχαμε ένα άλλο θέμα στη Σχολή Εθνικής Άμυνας και μου λένε: «Δάσκαλε, δεν θα μας μιλήσεις για τις περικοπές;» Λέω: «Να μιλήσω σε περικοπές σε εσάς; Αφού είστε πατριώτες. Δεν έχετε ανάγκη να μιλάμε για τέτοια θέματα. Αφού είστε του Στρατού». Είχα λοιπόν 80 σπουδαστές που μου έλεγαν ότι «πρέπει να μιλήσουμε για τις περικοπές», ενώ εμείς είχαμε ένα άλλο θέμα που αφορούσε τους γείτονες». (...)

«Αν έχετε μπει στον χώρο της Αστυνομίας, είναι για κάποιο λόγο. Αν έχετε μπει μόνο για να έχετε καλή σύνταξη, είστε βλάκας, αυτό έχει τελειώσει. Αν έχετε μπει για τη σιγουριά του επαγγέλματος, πάλι έχετε ένα πρόβλημα νοητικής υστέρησης. Άρα, πρέπει να εξηγήσετε για ποιον λόγο έχετε μπει. Αν έχετε μπει λοιπόν για έναν σοβαρό λόγο, αυτός ο σοβαρός λόγος αλλάζει τα δεδομένα. Αυτά τα δεδομένα έχουν μεγάλη σημασία σε σχέση με την πατρίδα μας».

Επικαλούμενος στη συνέχεια άλλα παραδείγματα για τις φιλοδοξίες του ανθρώπου και τα πλάγια μέσα που χρησιμοποιεί, στάθηκε ξανά στο θέμα της αυτοεκτίμησης τονίζοντας ότι: «Όσο δεν θα πιστεύετε ότι ένα αυτοκίνητο αστυνομικό στον αυτοκινητόδρομο σας προσπερνάει και δεν ασχολείται με εσάς αλλά στην πραγματικότητα εκτελεί μια αποστολή και πάει να βοηθήσει κάποιον, τότε μην περιμένετε από τους άλλους να σας βλέπουν θετικά. Κανονικά θα έπρεπε να σκεφτείτε αυτόματα ότι πάει σε αποστολή».

Αναφερόμενος, τέλος, στο κατά πόσο η ελληνική κοινωνία διάκειται θετικά προς την αστυνομία, είπε ότι «αυτό που θέλει ο ελληνικός λαός από την Ελληνική Αστυνομία δεν είναι να της πει το πρόβλημά του, είναι να λύσει το πρόβλημα. Άρα, άμα το σκεφτείτε, στην πραγματικότητα αν μπορούσε η Αστυνομία να ήταν ακόμα και αόρατη για να λύσει το πρόβλημα, θα ήταν ακόμα καλύτερο. Το πρόβλημα είναι ότι είναι ορατή. (...) Και σας υπενθυμίζω ότι εκτίμηση χωρίς αυτοεκτίμηση δεν θα έχετε ποτέ. Άρα, είναι καθαρά ένα πρόβλημα Σώματος και όχι ένα πρόβλημα κοινωνίας. Αν το μετατρέψετε σε πρόβλημα κοινωνίας, θα έχετε ένα πρόβλημα Σώματος. Και σε κάποια φάση η κοινωνία θα σας αλλοιώσει τόσο πολύ που δεν θα είσαστε πια αυτό που νομίζατε γιατί θα έχει κάνει τέτοιες κινήσεις έτσι ώστε να σας αφοπλίσει. Άρα, το θέμα είναι ότι, είναι εσωτερικό και δεν είναι θέμα εικόνας, είναι θέμα φύσης και επίλυσης ενός παραδόξου.

Μετά από αυτό πρέπει να σκεφτείτε ότι αν η εικόνα του Αστυνομικού είναι τόσο αρνητική, πώς είναι δυνατόν να είναι ένα από τα πιο διαχρονικά επαγγέλματα του κόσμου. Δηλαδή, γιατί όλες οι κοινωνίες θέλουν ένα αρνητικό στοιχείο εδώ και αιώνες; Άρα στην πραγματικότητα είναι καθαρά το θέμα του αυτοσεβασμού και του αλληλοσεβασμού που έχει σημασία, θα το δείτε και στην εξέλιξή σας».